𝐓𝐑𝐄̉ 𝐁𝐈̣ 𝐓𝐀́𝐎 𝐁𝐎́𝐍: 𝐍𝐆𝐔𝐘𝐄̂𝐍 𝐍𝐇𝐀̂𝐍, 𝐃𝐀̂́𝐔 𝐇𝐈𝐄̣̂𝐔, 𝐂𝐀́𝐂𝐇 Đ𝐈𝐄̂̀𝐔 𝐓𝐑𝐈̣

Trẻ bị táo bón là vấn đề khiến các bậc cha mẹ rất đau đầu. Bởi chúng báo hiệu rằng hệ tiêu hóa của con đang không khỏe mạnh. Vậy làm cách nào đề phát hiện sớm tình trạng bệnh của con cũng như bảo vệ con khỏi các nguy cơ bị táo bón. Cùng tham khảo ngay bài viết dưới đây!

Táo bón ở trẻ là gì?

Táo bón được định nghĩa là đi tiêu chậm hoặc khó khăn trong ít nhất 1 tháng ở trẻ sơ sinh và 2 tháng ở trẻ lớn hơn. Phân cứng và đôi khi lớn hơn bình thường và có thể gây đau sau khi đi đại tiện. Táo bón rất phổ biến ở trẻ em.

Trẻ sơ sinh và trẻ em đặc biệt dễ bị táo bón trong ba thời kỳ. Giai đoạn đầu tiên là khi bắt đầu tập ăn ngũ cốc và thức ăn đặc. Giai đoạn thứ hai là khi tập ngồi bô và giai đoạn thứ ba là khoảng thời gian bắt đầu đi học.

Tần suất và đặc điểm của nhu động ruột (BM) khác nhau trong suốt thời thơ ấu, vì vậy không có định nghĩa duy nhất về bình thường. Trẻ sơ sinh thường đi ngoài bốn lần hoặc nhiều hơn mỗi ngày. Trong năm đầu tiên, trẻ sơ sinh đi tiêu từ 2 đến 4 lần mỗi ngày. Trẻ bú sữa mẹ thường đi tiêu nhiều hơn trẻ bú sữa công thức và có thể đi tiêu sau mỗi lần bú. Trẻ bú mẹ đi ngoài phân lỏng, vàng và có hạt. Sau một hoặc hai tháng, một số trẻ bú sữa mẹ đi tiêu ít hơn nhưng phân vẫn nhão hoặc lỏng. Sau 1 tuổi, hầu hết trẻ em đi ngoài 1-2 lần mỗi ngày, phân mềm nhưng rắn chắc mỗi ngày.

Dấu hiệu bé bị táo bón

Việc quan sát và hiểu rõ các dấu hiệu táo bón của trẻ là rất quan trọng. Bởi trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ chưa có cách biểu đạt khi bị táo bón. Để có nhận biết trẻ có bị táo bón hay không, bạn có thể tham khảo 1 số tiêu chí dưới đây:

• Không đi tiêu trong 2 hoặc 3 ngày so với bình thường
• Phân cứng
• Trẻ sợ hãi, quấy khóc khi đi tiêu
• Giọt máu bên ngoài phân

Ở trẻ sơ sinh, các dấu hiệu rặn và khóc trước khi đi ngoài thành công phân mềm thường không gợi ý táo bón. Những triệu chứng này thường do không thư giãn được các cơ sàn chậu trong quá trình đi tiêu và thường tự khỏi.

Cha mẹ nên thường xuyên quan tâm đến nhu động ruột của con mình. Bởi táo bón có thấy gây ra các nguy cơ nghiêm trọng. Một số trẻ bị táo bón thường kêu đau bụng, nhất là sau bữa ăn. Đôi khi đi ngoài phân lớn và cứng có thể gây ra những vết rách nhỏ ở hậu môn (vết nứt hậu môn). Các vết nứt hậu môn gây đau đớn và có thể tạo ra các vệt đỏ tươi trên bề mặt phân hoặc trên giấy vệ sinh. Trong một số ít trường hợp, táo bón mãn tính có thể dẫn đến các vấn đề về tiết niệu như nhiễm trùng đường tiết niệu và đái dầm.

Nguyên nhân khiến trẻ bị táo bón

Trẻ bị táo bón có thể do rất nhiều nguyên nhân. Trong đó táo bón chức năng chiếm đến 95% và 5% còn lại là các nguyên nhân không thường gặp hoặc bệnh lý.

Táo bón chức năng

Các vấn đề về chế độ ăn uống:

Thông thường, trẻ bị táo bón do chế độ ăn ít chất lỏng và/hoặc chất xơ. Do vậy, dù trẻ từ chối những ăn rau xanh thì ba mẹ vẫn phải thêm chúng vào khẩu phần ăn mỗi ngày của trẻ. Mẹ có thể xay nhuyễn nấu cháo cho bé hoặc làm sinh tố kích thích con ăn nhiều hơn.

Các vấn đề về hành vi:

Các hành vi gây táo bón bao gồm căng thẳng, miễn cưỡng tập đi vệ sinh và kiểm soát nhu động ruột. Ngoài ra, trẻ em có thể cố tình trì hoãn việc đi tiêu vì đau ở vết nứt hậu môn hoặc vì chúng không muốn ngừng chơi. Nếu một đứa trẻ không đại tiện được khi có nhu cầu tự phát, trực tràng cuối cùng sẽ căng ra để chứa phân. Sau khi trực tràng được kéo căng, cảm giác muốn đi đại tiện giảm đi, phân ngày càng nhiều và cứng lại. Điều này đến lượt nó có thể dẫn đến một vòng luẩn quẩn của táo bón trầm trọng hơn.

Nếu phân tích tụ trở nên cứng, đôi khi nó có thể cản trở sự di chuyển của các phân khác. Tình trạng này được gọi là tắc nghẽn phân. Phân lỏng phía trên phân cứng có thể thấm xung quanh chỗ phân và vào quần lót của trẻ. Gây ra tình trạng đại tiện không tự chủ. Lúc này, cha mẹ có thể nghĩ rằng trẻ bị tiêu chảy, nhưng thực chất vấn đề là táo bón.

Nguyên nhân không phổ biến – bệnh lý

Khoảng 5 % táo bón ở trẻ em là do bệnh tật, thuốc hoặc độc tố. Rối loạn này có thể xuất hiện khi mới sinh hoặc có thể xuất hiện sau này trong quá trình phát triển. Táo bón do bệnh, thuốc hoặc độc tố được gọi là táo bón hữu cơ.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, các rối loạn phổ biến nhất gây táo bón hữu cơ là

• Bệnh Hirschsprung (không cung cấp đủ dây thần kinh cho ruột già)

Các nguyên nhân khác của táo bón hữu cơ bao gồm

• Dị tật bẩm sinh hậu môn
• Bệnh xơ nang
• Rối loạn chuyển hóa và điện giải, chẳng hạn như nồng độ canxi cao bất thường hoặc nồng độ kali thấp trong máu
• Các vấn đề về tủy sống (chẳng hạn như dị tật đốt sống )
• Rối loạn nội tiết tố, chẳng hạn như tuyến giáp hoạt động kém
• rối loạn đường ruột, chẳng hạn như dị ứng protein sữa bò hoặc bệnh celiac
• Các loại thuốc, chẳng hạn như thuốc giảm đau mạnh được gọi là opioid (như codeine và morphine)
• Các chất độc như chì hoặc chất độc gây ngộ độc ở trẻ sơ sinh

Trẻ bị bệnh nặng ở bụng (chẳng hạn như viêm ruột thừa hoặc tắc ruột) thường không đi tiêu được. Tuy nhiên, những trẻ này thường có các triệu chứng khác rõ ràng hơn, chẳng hạn như đau bụng, sưng tấy và/hoặc nôn mửa. Cha mẹ thường đưa con đi khám vì những triệu chứng này trước khi nhu động ruột giảm đi.

Các biện pháp điều trị cho trẻ bị táo bón

Điều trị táo bón tùy thuộc vào nguyên nhân.

Với táo bón hữu cơ, bệnh, thuốc hoặc độc tố gây táo bón có thể được điều trị, khắc phục hoặc loại bỏ.

Đối với táo bón chức năng, các lựa chọn điều trị bao gồm

• thay đổi chế độ ăn uống
• Khắc phục hành vi
• Đôi khi thuốc làm mềm phân hoặc thuốc nhuận tràng

Thay đổi chế độ ăn uống cho trẻ bị táo bón

Thay đổi chế độ ăn của trẻ bao gồm cho trẻ uống từ 30 đến 120 ml nước ép mận, lê hoặc táo mỗi ngày. Đối với trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi, thêm 1 thìa cà phê (5ml) siro ngô vào sữa công thức vào buổi sáng và buổi tối.

Trẻ sơ sinh và trẻ lớn hơn nên tăng lượng trái cây, rau và ngũ cốc giàu chất xơ. Đồng thời giảm lượng thức ăn gây táo bón, chẳng hạn như sữa và pho mát.

Khắc phục hành vi

Sửa đổi hành vi hữu ích hơn ở trẻ lớn hơn. Các biện pháp bao gồm

• Khuyến khích trẻ đã biết đi vệ sinh ngồi vào bồn cầu trong 5 đến 10 phút sau bữa ăn.
• Cho trẻ đang tập đi vệ sinh nghỉ tập đi vệ sinh cho đến khi hết táo bón

Ngồi trong nhà vệ sinh sau bữa ăn là hữu ích vì ăn một bữa ăn sẽ kích hoạt phản xạ ruột. Trẻ em thường bỏ qua phản xạ này và trì hoãn việc đi cầu. Phương pháp này sử dụng phản xạ này để giúp đào tạo lại đường tiêu hóa. Từ đó thiết lập sự đều đặn của ruột và thúc đẩy nhu động ruột đều đặn hơn.

Thuốc làm mềm phân và thuốc nhuận tràng

Nếu thay đổi hành vi và thay đổi chế độ ăn uống không giúp giảm táo bón, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc giúp làm mềm phân (thuốc làm mềm phân) và/hoặc tăng chuyển động tự nhiên của đường tiêu hóa (thuốc nhuận tràng). Những loại thuốc này bao gồm polyethylene glycol, lactulose, dầu khoáng, sữa magie (magie hydroxit), senna và bisacodyl. Hầu hết các loại thuốc này đều không kê đơn. Tuy nhiên, liều lượng nên dựa trên tuổi và cân nặng của trẻ và mức độ nghiêm trọng của táo bón. Vì vậy, cha mẹ nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ về liều lượng và số lần uống hợp lý trong ngày trước khi thực hiện các biện pháp điều trị này. Mục tiêu điều trị là đi tiêu mềm mỗi ngày.

Bằng những thông tin hữu ích đã được cung cấp phía trên, chắc chắn các bậc cha mẹ đã tìm được phương pháp tốt nhất bảo vệ con không bị táo bón.